همانطور که می‌دانیم معاملات بازار سرمایه در ایران در روزهای شنبه الی چهارشنبه صورت میگیرد و معاملات سهام شرکت‌های بورسی از ساعت 9 صبح الی 12:30 و برای شرکت‌های فرابورسی از ساعت 9 صبح الی 13 انجام میشود. در بازار سرمایه نمادهای معاملاتی از نظر امکان ثبت سفارش و در نتیجه انجام معامله، دارای وضعیت‌های مختلفی هستند.
وضعیت نمادهای معاملاتی ممکن است به دلیل رویدادهای مختلفی تغییر کند و حتی ممکن است یک نماد معاملاتی چند روز بسته و امکان معامله نداشته باشد. در این مقاله قصد داریم با انواع وضعیت‌ها و دلایل توقف نمادهای معاملاتی آشنا شویم.
انواع وضعیت‌ها
یکی از داده‌های قابل مشاهده بر روی تابلو معاملاتی یک نماد در سایت TSETMC داده‌ی وضعیت میباشد؛ به صورت کلی وضعیت هر یک از نمادهای قابل معامله در بورس ممکن است یکی از 6 حالت زیر را داشته باشد:
وضعیت مجاز:
در این حالت سفارشگذاری و حذف نمودن سفارشهای انجام نشده امکان‌پذیر میباشد و معاملات طبق روال عادی انجام میشوند. معمولا در تایم معاملاتی اکثرا نمادها بر روی وضعیت مجاز واقع شده‌اند.
وضعیت مجاز-محفوظ:
در این وضعیت امکان ثبت سفارش جدید برای خرید یا فروش یک نماد معاملاتی، وجود دارد اما معاملهای انجام نمیشود. علت قرارگیری نماد در این وضعیت، کشف قیمت آن نماد است. غالباً زمانی که سهم در وضعیت ممنوع یا ممنوع-متوقف وجود دارد، قبل از اینکه به وضعیت مجاز تغییر وضعیت دهد، دقایقی بر روی وضعیت مجاز-محفوظ قرار میگیرد تا کشف قیمت آن نماد، انجام شده و قیمت متعادل شود.
وضعیت ممنوع:
این وضعیت به علت تعدیل، افزایش سرمایه، برگزاری مجمع و... اتفاق میافتد و در این وضعیت معاملهای انجام نمیشود و همچنین امکان سفارشگذاری یا حذف سفارشهای انجام نشده، وجود ندارد؛ به اصطلاح نماد بسته یا متوقف شده است.
وضعیت ممنوع-متوقف:
این وضعیت بسیار شبیه به وضعیت ممنوع است با این تفاوت که در وضعیت ممنوع، این احتمال وجود دارد که نماد به زودی بازگشایی شود اما در وضعیت ممنوع-متوقف این زمان به احتمال زیاد طولانیتر خواهد بود.
وضعیت مجاز-متوقف:
در این وضعیت معاملهای بر روی نماد انجام نمیشود و امکان سفارشگذاری نیز وجود ندارد اما سفارشهای انجام نشده قابل حذف هستند. معمولا این وضعیت را زمانی شاهد هستیم که نماد قبل‌تر متوقف بوده ولی در حال حاضر آماده بازگشایی است.
وضعیت مجاز-مسدود:
هنگامی که نمادی در این وضعیت باشد، بدین معناست که امکان معامله وجود دارد و سهم متوقف نیست اما برای مدت کوتاهی (معمولا کمتر از یک روزمعاملاتی) امکان معامله ندارد.
قوانین و مقررات توقف و بازگشایی نماد
قوانین و مقررات توقف و بازگشایی نمادها ، طبق دستورالعمل اجرایی اعلام شده توسط سازمان بورس اوراق بهادار به شرح زیر است:
مجامع عمومی:
نماد یک روز کاری قبل از برگزاری جلسه مجمع عمومی، به وضعیت متوقف در میآید و حداکثر دو روز کاری بعد از افشای تصمیمات مجمع، با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد. اگر در مجمع عمومی فوقالعاده یا جلسه هیئت مدیره ناشر، افزایش سرمایه 200 درصدی یا بیشتر صرفا از محل صدور سهام جایزه تصویب شود، نماد پس از ثبت افزایش سرمایه و قابل معامله شدن سهام جایزه، بدون محدودیت نوسان بازگشایی میشود و وضعیت آن به مجاز تغییر پیدا میکند.
افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف
پس از افشای اطلاعات با اهمیت در گروه الف، نماد متوقف شده و در جلسات معاملاتی آتی بازگشایی خواهد شد.
افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب
در این مورد، با توجه به اینکه افشای اطلاعات با اهمیت در چه بازه زمانی اتفاق میافتد، یکی از حالات زیر پیش میآید:
- اگر افشای اطلاعات گروه ب تا قبل 90 دقیقهی قبل از پایان جلسه معاملاتی انجام شود، نماد حداکثر برای 60 دقیقه متوقف شده و سپس بازگشایی میشود.
- اگر افشای اطلاعات گروه ب در 90 دقیقهی باقیمانده تا پایان جلسه انجام شود، نماد متوقف شده و در جلسه معاملاتی بعدی بازگشایی میشود.
- اگر افشای اطلاعات در خارج از ساعات معاملاتی بازار انجام شود، نماد در 90 دقیقهی ابتدایی جلسه معاملاتی بعدی متوقف و سپس بازگشایی میشود.
تغییرات بیش از 30- یا 50+ درصدی قیمت
اگر قیمت پایانی سهمی در طی 15 روز کاری متوالی، بیش از 30 درصد نوسان منفی و یا 50 درصد نوسان مثبت داشته باشد، نماد حداکثر به مدت 2 روز کاری متوقف شده و سپس با همان دامنه نوسان عادی بازگشایی میشود.
ظن دستکاری قیمت
اگر معاملات بورس مظنون به استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت باشد، سازمان بورس اوراق بهادار میتواند سهم را حداکثر به مدت 1 روز کاری متوقف کرده و سپس بازگشایی کند.
ظن دستکاری بازار
اگر ظن دستکاری بازار که مبنی بر اطلاعات یا معاملات یا معامله متکی بر اطلاعات نهانی وجود داشته باشد، ناظر بازار سهم را حداکثر به مدت ۵ روز کاری متوقف کرده و سپس بازگشایی میکند.
پیام ناظر
یکی از سوالات رایج در مورد توقف نماد معاملاتی این موضوع است که اگر نمادی متوقف شد، دلیل توقف آن نماد را چگونه متوجه شویم؟ در پاسخ باید گفت در سایت TSETMC و در تابلوی معاملاتی یک نماد تبی با نام پیام ناظر وجود دارد و در صورت توقف نماد دلایل توقف در آن تب بیان میشود؛ به عنوان مثال در تصویر زیر قسمت پیام ناظر نماد غزر را مشاهده می‌کنیم.
سلام، لطفاً نظر خودتو درباره این پست بنویس 😍