در مقاله تفاوت بورس و فرابورس با این دو بازار آشنا و بازارهای موجود در بورس و فرابورس را مورد بررسی قرار دادیم؛ همچنین متوجه شدیم که شرکت‌ها برای اینکه بتوانند سهام شرکت خود را در بازار سرمایه عرضه کنند نیازمند پذیرش در یکی از بازارهای بورس و فرابورس هستند؛ شرایط پذیرش شرکت‌ها در بورس و فرابورس را در مقاله تفاوت بورس و فرابورس نیز مورد بررسی قرار دادیم و دریافتیم که این شرایط عمدتا به ساختار مالی شرکت، همچون: سرمایه، درصد شناوری، حداقل سابقه فعالیت، عدم وجود زیان انباشته، دوره‌های سودآوری و... مرتبط است.
بازار پایه یکی از بازارهای فعال در بازار فرابورس است که در این مقاله قصد داریم با جزئیات این بازار بیشتر از پیش آشنا شویم.
آشنایی با بازار پایه
طبق دستورالعمل شرکت فرابورس، بازار پایه که از بازارهای زیرمجموعه فرابورس است، مطابق با ماده 4 دستورالعمل پذیرش، به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار راه‌اندازی شد. پس از ثبت شرکت‌ها نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مدارک ارائه شده از جانب شرکت‌ها در کمیته عرضه فرابورس مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس در فهرست نرخ‌های بازار پایه فرابورس درج می‌شوند. لازم به ذکر است این شرکت‌ها فرایند پذیرش را طی نمی‌کنند. شرکت‌های درج شده در بازار پایه در 3 دسته طبقه‌بندی می‌گردد:
1. شرکت‌هایی که درخواستی مبنی بر پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی طبق ماده 99 برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران بایستی در بازار پایه درج گردند. مطابق با ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران به منظور ارتقاء جايگاه بازار سرمايه در اقتصاد كشور و ساماندهی بازار متشكل اوراق بهادار كليه اشخاصی كه تاكنون نسبت به انتشار اوراق بهادار اقدام كرده‌اند مكلفند نسبت به ثبت آن نزد سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام نمايند و عدم ثبت، تخلف محسوب می‌شود. ناشران اوراق بهادار ثبت‌شده نزد سازمان مذكور بايد اطلاعات مالی خود را براساس ترتيبات مقرر در ماده (45) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ايران منتشر نمايند و معاملات اوراق بهادار ثبت‌شده در سازمان فقط در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس دارای مجوز و با رعايت مقررات معاملاتی هر يک از آنها حسب‌مورد امكان‌پذير بوده و معامله اوراق بهادار مذكور بدون رعايت ترتيبات فوق فاقد اعتبار است.
2.شرکت‌هایی که نزد سازمان بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش را ندارند.
3.شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط و یا عدم رعایت الزامات بازارهای بورس یا فرابورس از بازار مربوطه لغو پذیرش می‌شوند، در بازار پایه درج می‌گردند. مقررات ارائه اطلاعات در این بازار به مراتب ساده‌تر از بازار اول و دوم است. با توجه به شرایط شرکت معاملات بازار پایه به شکل عادی (دارای دامنه نوسان و در عملیات عادی بازار) یا توافقی (فاقد دامنه نوسان و بر اساس توافق خریدار و فروشنده) انجام می‌شود.
ساختار بازار پایه
بازار پایه فرابورس تا قبل از سال 1398 به سه بازار الف، ب و ج تقسیم می‌شد که بازار الف و ب دامنه‌نوسان %10 و بازار ج دامنه‌نوسان نامحدود داشت و همین امر موجب شده بود که بازیگران و معامله‌گران تمایل بیشتری برای نوسان‌گیری از این بازار را داشته باشند؛ اما در حال حاضر و بر اساس قوانین جدید، بازار پایه به سه بازار "زرد"، "نارنجی" و "قرمز" دسته‌بندی می‌شود که به ترتیب دارای دامنه‌های نوسان %3، %2 و %1 هستند؛ البته اگر یک نماد در بازار پایه سه روز متوالی دارای صف خرید یا صف فروش باشد، در روز چهارم به ترتیب بازار زرد، نارنجی و قرمز دارای دامنه‌نوسان %5، %4 و %2 خواهد بود.
در حال حاضر 148 نماد در بازار زرد، 31 نماد در بازار نارنجی و 10 نماد بازار پایه قرمز در حال معامله هستند و قریب به %25 درصد ارزش بازار فرابورس مربوط به بازار پایه است؛ معمولا شرکت‌هایی که در بازار پایه قرمز هستند دارای شرایط نامساعدتر و ریسک سرمایه‌گذاری بیشتری نسبت به سایر بازارها دارند. در تصویر زیر تعداد نمادهای فعال در بازار پایه و همچنین ارزش بازار، بازار پایه را مشاهده می‌کنیم:
در سایت tsetmc و در تابلو معاملاتی نمادهای بازار پایه معمولا عناوینی وجود دارد که در مورد آن نماد نکاتی را بیان می‌کند؛ این عناوین به 6 گروه تقسیم می‌شوند که در ادامه با آن عناوین آشنا خواهیم شد:
1.قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور
نمادهایی که در کنار اسم نمادشان این عنوان درج شده است، شرکت‌هایی هستند که بر اساس ماده 36 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، موظف به انتشار اطلاعات مالی خود هستند.
2.لغو پذیرش شده
نمادهایی که در کنار اسم نمادشان این عنوان درج شده است، نمادهایی هستند که قبل‌تر در یکی از بازارهای اول یا دوم بورس و یا فرابورس حضور داشتند اما به دلیل عدم رعایت قوانین و الزامات پذیرش در آن بازارها، پذیرششان لغو و به بازار پایه منتقل شده‌اند.
3.عدم اظهار نظر
نمادهایی هستند که حسابرس به دلیل وجود نواقصی در صورت‌های مالی شرکت قادر به اظهار نظر درباره مطلوبیت صورت‌های مالی نیستند.
4. اظهار نظر مردود
نمادهایی هستند که به دلیل وجود نواقص قابل ملاحظه و عدم رعایت استانداردهای حسابداری در صورت‌های مالی توسط حسابرس مردود شده‌اند.
5.ورشکستگی
نمادهایی هستند که به دلیل زیان‌های انباشته بالای خود (بیش از نصف سرمایه) رو به ورشکستگی هستند.
6.انحلال
نمادهایی هستند که فعالیتشات کامل متوقف و شرکت منحل شده است.
سلام، لطفاً نظر خودتو درباره این پست بنویس 😍