معاملات در بازار سرمایه به سه نوع خرد، بلوک و عمده انجام می‌پذیرد. معاملات خرد همان حالت رایجی است که سهامداران عمدتا حقیقی دست به معاملات با حجم محدود می‌زنند؛ اما گاهی پیش می‌آید که دو فرد قصد داشته باشند معامله با حجم بالایی را بر روی یک سهم انجام دهند که اگر قصد داشته باشند این معامله را در تابلو معاملات خرد انجام دهند قطعا با محدودیت‌هایی مواجه خواهند شد؛ به منظور رفع اینگونه محدودیت‌ها معاملات بلوکی و عمده شکل گرفتند تا افراد بتوانند راحت‌تر معاملات با حجم بالا را انجام دهند؛ اما علاوه بر این‌ها معاملات بلوکی در مباحث تابلوخوانی و شناسایی سهام مستعد رشد نیز کاربرد دارد که در ادامه با جزئیات معاملات بلوکی آشنا خواهیم شد.
معاملات بلوکی
به منظور حذف محدودیت‌های معاملات خرد و همچنین به منظور رفع تاثیر معاملات با حجم بالا بر روی تابلو معاملاتی یک نماد، معاملات بلوکی شکل گرفتند؛ در واقع معاملات بلوکی بر روی تابلویی به غیر از تابلو اصلی نماد معامله می‌شوند و برای مشاهده این نوع معاملات کافیست نماد مد نظر خود را به همراه عدد 2 در انتهای آن جستجو کنید. برای مثال در تصویر زیر تابلو معاملات بلوکی نماد دسبحان2 را مشاهده می‌کنیم که 2 معامله به ارزش تقریبا 10 میلیارد تومان انجام شده است.
لازم به ذکر است که تعداد معاملات، حجم معاملات و قیمت معاملات بلوکی بر روی تابلو اصلی نماد هیچ‌گونه تاثیری ندارد.
اما سوال اصلی این است که وجه تمایز معاملات بلوکی با معاملات خرد چیست و در چه صورت یک معامله از نوع بلوک می‌باشد؟
طبق مصوبات سازمان بورس، یک معامله زمانی می‌تواند از نوع بلوکی باشد که شرایط زیر را داشته باشد:
1.حداقل ارزش معاملات 2 میلیارد تومان باشد.
2.حجم معاملات بلوکی برای شرکت‌های بورسی حداقل باید 50 برابر لات (حداکثر حجم مجاز به سفارش گذاری) روزانه سفارشات باشد.
3.حجم معاملات بلوکی برای شرکت‌های فرابورسی با توجه به سرمایه آن‌ها تعیین می‌شود و باید بیش از نیم درصد کل سهام شرکت باشد.
نکته حائز اهمیت در مورد معاملات بلوکی این است که معاملات بلوکی دامنه نوسان قیمتی ندارند و محدودیت حجمی نیز برای انجام معامله اعمال نمی‌شود.
روزها و ساعات معاملات بلوکی نیز مانند بازار عادی می‌باشد.
فرآیند معاملات بلوکی
روش انجام معاملات بلوك در بازار بلوك به شرح زير است:
- بند 1:
پيشنهاد خريد يا فروش توسط كارگزار پيشنهاد دهنده در سامانه معاملات بلوك با قيمت معين ثبت مي‌شود. كارگزار پيشنهاد‌دهنده فروش مي‌تواند روش تسويه اين معاملات را "صرفاً نقدي" يا "با امكان تسويه خارج از پاياپاي" ثبت كند.
- بند 2:
كارگزار پذيرندۀ پيشنهاد جهت پاسخ دادن به پيشنهاد ثبت شده در سامانه معاملات بلوك اقدام به انتخاب آن نموده و پذيرش خود را جهت ارسال به كارگزار پيشنهاد دهنده در سامانه معاملات بلوك ثبت مي‌كند.
- بند 3:
در صورتي كه پيشنهاد فروش ارائه شده "با امكان تسويه خارج از پاياپاي" باشد، كارگزار پذيرنده پيشنهاد فروش مي‌تواند پيشنهاد ارائه شده را با يكي از شروط " صرفاً خارج از پاياپاي" يا "نقدي و خارج از پاياپاي" بپذيرد.
- بند 4:
در صورتي كه روش تسويه پيشنهاد فروش ارائه شده، "صرفاً نقدي" باشد سفارش‌هاي تطبيق يافته جهت تائيد به بورس ارسال مي‌شود.
- بند 5:
در صورتي كه روش تسويه پيشنهاد فروش ارائه شده، "با امكان تسويه خارج از پاياپاي" باشد، درخواست كارگزار پذيرندۀ پيشنهاد براي كارگزار پيشنهاد دهنده فروش ارسال مي‌شود. در اين‌صورت حالت هاي زير متصور است:
1-5- در صورت تائيد تسويه خارج از پاياپاي توسط كارگزار پيشنهاد دهنده فروش، سفارش تطبيق يافته با عنوان تسويه خارج از پاياپاي به بورس ارسال مي‌شود.
2-5- در صورت عدم تائيد تسويه خارج از پاياپاي توسط كارگزار پيشنهاد دهنده فروش، منوط بر اين‌كه كارگزار پذيرنده پيشنهاد، شرط "نقدي و خارج از پاياپاي" را پذيرفته باشد، معامله با عنوان تسويه نقدي جهت تاييد به بورس ارسال مي‌شود.
3-5- در صورت عدم تائيد تسويه خارج از پاياپاي توسط كارگزار پيشنهاد دهنده فروش، منوط بر اين‌كه كارگزار پذيرنده پيشنهاد، شرط " صرفاً خارج از پاياپاي" را پذيرفته باشد، درخواست كارگزار پذيرنده پيشنهاد رد مي‌شود و پيشنهاد فروش مجددا در سامانه معاملات بلوك ثبت مي‌شود.
- بند 6:
در صورت عدم مغايرت سفارش‌ها تطبيق يافته با قوانين و مقررات، بورس معامله را تائيد مي‌نمايد و سفارش‌هاي تطبيق يافته جهت انجام معامله و ثبت نهايي به سامانه معاملات ارسال و در نماد معاملاتي مربوط به بازار بلوك ثبت مي‌شود.
منبع: Cmr.seo.ir
در تصویر زیر فرآیند انجام معاملات بلوکی را به صورت شماتیک مشاهده می‌کنیم:
تاثیرات معاملات بلوکی بر قیمت سهام شرکت
قیمت‌های بالا در معامله بلوکی در صورتی می‌تواند ارزنده باشد که باعث انتقال کرسی هیئت مدیره به خریدار شود در غیر این صورت معمولا معامله بلوکی به قیمتی معادل قیمت سهام عادی انجام می‌شود. همچنین در مواقعی که فرد درصد مشخصی از سهام شرکت را دارد و به دنبال تعداد سهام بیشتری برای بالا بردن درصد مالکیت خود از شرکت است، معامله بلوکی باز می‌تواند ارزنده باشد هر چند که حجم معامله کم باشد که در اصطلاح به این تعداد سهام، سهام طلایی گفته می‌شود.
اما سوال اصلی این است که آیا معاملات بلوکی می‌تواند سیگنال خرید باشد؟ در پاسخ باید گفت: زمانی که قیمت معامله شده معاملات بلوکی بالاتر از قیمت سهام شرکت است، سهامداران انتظار رشد قیمت سهام شرکت را دارند و در این موارد معمولا تقاضا برای خرید سهام شرکت بالا می‌رود.
مولف: علیرضا صبحی‌کمال
سلام، لطفاً نظر خودتو درباره این پست بنویس 😍