در مقاله بازارهای مالی، در مورد ماهیت وجودی بازارهای مالی صحبت کردیم و متوجه شدیم که بازارهای مالی مکان‌هایی هستند که دارایی‌های مالی مورد معامله قرار می‌گیرند و این بازارها در چرخه اقتصاد واسطی هستند بین بنگاه‌های اقتصادی (سرمایه‌پذیران) و خانوارها (سرمایه‌گذاران) به این شکل که خانوارها با سرمایه‌های خرد خود سرمایه‌های کلان برای سرمایه‌گذاری و تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی را تشکیل می‌دهند.
سیستم اقتصادی هر کشوری از دو بخش کلی تشکیل شده است:
1.بخش واقعی
2.بخش مالی
بخش واقعی اقتصاد شامل بازار کالا، خدمات و کار می‌باشد که همانطور که از نام آن مشخص است در بخش واقعی اقتصاد کالا و خدمات مورد مبادله قرار می‌گیرند؛ هنگامی که شما مشغول به کار در یک شرکت هستید و شرکت نیز به تولید کالا و یا خدماتی مشغول هست، شما و شرکت در بخش واقعی اقتصاد مشغول به فعالیت می‌باشید.
اما شرایط در بخش مالی اقتصاد به گونه‌ی دیگری است و ممکن است در بخش مالی شاهد تولید خدمات یا کالای ملموسی نباشیم؛ بخش مالی اقتصاد شامل بازار بیمه، بازار پول و بازار سرمایه می‌باشد که عمده وظیفه این بازارها، کمک به بنگاه‌های اقتصادی (بخش واقعی) برای تامین مالی و پوشش ریسک فعالیت می‌باشد.
در مقاله‌ی بازار پول و بازار سرمایه به تشریح وظایف این دو بازار پرداختیم و متوجه شدیم که این دو بازار مکان فیزیکی خاصی نیستند و عمده تفاوت این دو بازار در ابزارهایی هست که در آن‌ها معامله می‌شوند؛ به صورت کلی عمده ترین تفاوت ابزارهای قابل معامله در بازار پول و بازار سرمایه تفاوت در سررسید آن‌ها می‌باشد؛ به این شکل که ابزارهای بازار پول سررسید کمتر از یکسال و ابزارهای بازار سرمایه سررسید بیشتر از یکسال یا نامحدود دارند.
بازار سرمایه در ایران خود به چهار بازار (بورس) تقسیم می‌شود که در مقالات بعدی به معرفی این بازارها خواهیم پرداخت، در تصویر زیر شمای کلی از از سیستم اقتصادی ایران را مشاهده می‌کنیم:
بازارهای مالی اعم از بازار سرمایه و بازار پول یا بورس و فرابورس و... را می‌توان بر اساس دیدگاه‌های مختلف همچون نوع اوراق قابل معامله، نحوه معامله آن‌ها، سررسید سرمایه‌گذاری‌ها، محل داد و ستد، قانون‌مندی و مواردی از این دست تقسیم‌بندی کرد که در ادامه با این دسته‌بندی‌ها آشنا خواهیم شد.
ناگفته نماند که مواردی از این دسته‌بندی‌ها و بازارها ممکن است مکان فیزیکی خاصی نداشته باشند و صرفا یک دسته‌بندی تئوری باشند.
طبقه‌بندی بازارهای مالی بر اساس سررسید
1.بازار پول: بازار پول یا Money Market بازاری است که اوراق بهادار با سررسیدهای کوتاه مدت معمولا کمتر از یکسال معامله می‌شوند. ابزارهای بازار پول معمولا به دلیل سررسید کوتاه‌تر، برای سرمایه گذاران دارای ریسک کمتری هستند. مهم‌ترین هدف تشکیل بازار پول تسهیل روند تامین مالی شرکت‌ها در کوتاه‌مدت است. نهادهای مالی فعال در بازار پول، بانک‌های تجاری و موسسات مالی و اعتباری هستند. از جمله ابزارهای بازار پول می‌توان به اسناد خزانه، اسناد تجاری و گواهی سپرده اشاره کرد.
2.بازار سرمایه: بازار سرمایه یا Capital Market بازاری است که اوراق بهادار با سررسیدهای بلندمدت بیشتر از یکسال معامله می‌شوند. مهم‌ترین هدف تشکیل بازار سرمایه تامین مالی بلندمدت شرکت‌ها است. ابزارهای بازار سرمایه معمولا نسبت به بازار پول دارای ریسک و بازدهی بیشتری هستند. از جمله ابزارهای بازار سرمایه می‌توان به اوراق قرضه بلندمدت و سهام عادی و ممتاز اشاره کرد.
طبقه‌بندی بازارهای مالی بر اساس زمان انتشار
1.بازار اولیه: بازار اولیه یا Primary Market بازاری است که اوراق بهادار توسط دولت یا شرکت‌های سهامی برای بار اول و توسط خود دولت یا شرکت به عنوان ناشر عرضه می‌شوند. عرضه این اوراق برای بار اول از طریق پذیره‌نویسی انجام می‌شود و مبلغ دریافت شده مستقیم به حساب شرکت ناشر واریز می‌شود. به‌طور خلاصه تامین مالی شرکت ها در بازار اولیه انجام می‌شود.
2.بازار ثانویه: بازار ثانویه یا Secondary Market بازاری است که در آن اوراق بهاداری که قبلا در بازار اولیه منتشر و عرضه شدند در حال معامله هستند و دیگر شرکت ناشر این اوراق نقشی در معاملات اوراق ندارد و معاملات بین سرمایه‌گذاران و دارندگان اوراق معامله می‌شود.
طبقه‌بندی بازارهای مالی بر اساس حق مالی
1.بازار بدهی: بازار بدهی یا Dept Market، در این بازار اوراق‌هایی معامله می‌شوند که ادعای طلب از ناشر را بیان می‌کنند مانند اوراق خزانه اسلامی
2.بازار مالکیت: بازار مالکیت یا Stock Market، در این بازار ادعای مالکیت بر روی اوراق بهادار عنوان می‌شود مانند سهام
طبقه‌بندی بازارهای مالی بر اساس پیوستگی معاملات
1.بازار فراخوانی (دوره‌ای): در بازارهای فراخوانی فقط در زمان‌های خاصی می‌توان داد و ستد انجام داد. معمولا در این نوع بازارها معاملات به صورت حضوری انجام می‌شود مانند بازارهای محله‌ای.
2.بازار پیوسته: در بازارهای پیوسته معاملات همه روزه و در هر زمانی انجام می‌شود مانند بازار بورس.
طبقه‌بندی بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری
1.بازار نقدی: بازار نقدی یا Spot Market در این بازار پرداخت پول و دریافت دارایی به طور همزمان انجام می‌شود.
2.بازار آتی: بازار آتی یا Future Market در این بازارها پرداخت پول و دریافت دارایی هر دو به زمان مشخصی در آینده موکول می‌شود.
طبقه‌بندی بازارهای مالی بر اساس قانون‌مندی و انضباط نظارتی
1.بازارهای رسمی (بورس اوراق بهادار): شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازارهای رسمی مانند بورس اوراق بهادار نسبت به سایر بورس‌ها شرایط ویژه و سخت‌تری دارند. بازارهای رسمی معمولا از درجه شفافیت بالاتری برخوردار هستند. بازارهای رسمی دارای کارگزاران رسمی نیز می‌باشند که مجوز این کارگزاران از طرف خود سازمان بورس اوراق بهادار صادر می‌شود. بورس نیویورک به عنوان بزرگترین بورس سازمان یافته دنیا شناخته می‌شود.
2.بازارهای خارج از بورس (فرابورس): بازارهای خارج از بورس یا OTC (over the counter) بازارهایی هستند که در آن معاملات شرکت‌هایی که در بازار بورس پذیرش نشده‌اند انجام می‌شود. شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازارهای خارج از بورس نسبت به بازارهای رسمی راحت‌تر است. معاملات در این بازارها توسط کارگزاران غیرعضو با کارمزدهای کمتر و از طریق کانال چانه‌زنی انجام می‌شود. البته ناگفته نماند که معاملات فرابورس در ایران از طریق کارگزاران رسمی و همانند معاملات بورس اوراق بهادار انجام می‌شود.
3.بازارهای سوم: این بازار زیرمجموعه‌ای از بازار خارج از بورس است و برای پاسخگویی به نیازهای آن دسته از موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری به وجود آمده‌اند. کارمزد معاملات در این بازار به مراتب کمتر و حجم معاملات در این بازار بالا و به صورت عمده است.
4.بازارهای چهارم: این بازار زیرمجموعه‌ای از بازار سوم است به طوری که سازمان‌های بزرگ بدون دخالت کارگزار حجم بالایی از اوراق بهادار را مستقیما معامله می‌کنند.
سلام، لطفاً نظر خودتو درباره این پست بنویس 😍