اندیکاتورها از ابزارهای سودمند در تحلیل تکنیکال هستند که با بررسی رفتار قیمت و انجام محاسبات ریاضی و آماری، نتایج حاصله را در قالب اشکال و نمودارهای خاص به تحلیلگر نشان داده و تحلیلگر را در بهبود انجام معاملات خود و پیش‌بینی قیمت سهام یاری می‌دهند. در این مقاله قصد داریم با اندیکاتورها، انواع آن‌ها و نحوه استفاده از آن‌ها برای تشخیص سهام مستعد رشد آشنا شویم.
اندیکاتور چیست؟
علم آمار و احتمالات از جمله علومی می‌باشد که افراد به صورت روزانه از آن در زندگی شخصی و کاری خود استفاده می‌کنند؛ برای مثال زمانی که در دانشگاه یا مدرسه مشغول محاسبه معدل نمرات خود هستید در واقع مشغول استفاده از یکی از ابزارهای علم آمار به نام میانگین وزن دار (Weighted Mean) هستید؛ یا برای مثال زمانی که در جامعه رای گیری انجام می‌شود، فرد منتخب کسی است که بیشترین آراء را کسب می‌کند که در واقع در اینجا از شاخص مد (Median) برای انتخاب فرد با بیشترین رای استفاده شده است. این‌ها نمونه‌ای از کاربرد آمار در زندگی روزمره ما است. اما علوم مالی نیز از جمله علومی هستند که رابطه تنگاتنگی با آمار دارند و از علم آمار برای پیش‌بینی قیمت سهام و محاسبه ریسک سرمایه‌گذاری استفاده‌های ویژه‌ای می‌شود.
همانطور که می‌دانیم یکی از روش‌های تحلیلی که در بازار بورس مورد استفاده قرار می‌گیرد، تحلیل تکنیکال می‌باشد. تحلیلگران تکنیکال با استفاده از نمودارهای قیمتی و همچنین حجم معاملات سعی در بررسی روند فعلی سهم و پیش‌بینی آینده سهم را دارند. یکی از ابزارهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال، اندیکاتورها (Indicator) می‌باشند که با انجام محاسبات آماری همچون میانگین، انحراف معیار، واریانس، کوواریانس و... نتایجی را در قالب اشکال و نمودارهای خاص در اختیار تحلیلگر می‌گذارند؛ البته باید اشاره کرد که برای استفاده از اندیکاتورها نیازی به آشنایی با آمار و فرمول اندیکاتورها نیست و تنها نحوه استفاده از آن‌ها می‌باشد که اهمیت دارد.
اندیکاتورها بر حسب نوع استفاده به سه دسته 1.اندیکاتورهای روندی (Trend Indicator) 2.اندیکاتورهای نوسانی(Osillators) 3.اندیکاتورهای حجمی (Volume) تقسیم می‌شوند که در ادامه با این دو نوع آشنا خواهیم شد.
1.اندیکاتورهای روندی
نمودارهای قیمتی سهام در تحلیل تکنیکال دارای یکی از سه نوع روند صعودی، نزولی و خنثی هستند که تحلیلگران به منظور یافتن موقعیت‌های مناسب خرید، به دنبال تشخیص روندهای صعودی هستند؛ اما گاهی در یافتن روندهای صعودی دچار تردید می‌شوند، اینجاست که اندیکاتورهای روندی نقش به سزایی در تشخیص روند ایجاد می‌کنند.
اندیکاتورهای روندی، اندیکاتور هایی هستند که نمودارها و خطوطی را بر روی خود نمودار به ما نشان می‌دهند و نشان دهنده روند فعلی سهام هستند. از جمله مهم‌ترین و معروف ترین اندیکاتورهای روندی عبارتند از: میانگین‌های متحرک (Moving Average)، ایچیموکو (Ichimuko)، بولینگر باند (Bollinger Band) و...
کاربرد اندیکاتورهای روندی
از آنجا که اندیکاتورهای روندی از تنوع بالایی برخوردار هستند و همچنین هر یک از این نوع اندیکاتورها نکات و جزئیات زیادی دارند، در مقالات جداگانه‌ای به معرفی آن‌ها و کاربردشان می‌پردازیم؛ اما برای آشنایی اجمالی با کاربرد اندیکاتورهای روندی، مثالی از اندیکاتور میانگین متحرک بیان خواهیم کرد:
یکی از کاربردهای میانگین متحرک بررسی قیمت و میانگین متحرک بلند مدت (50 یا 100 روزه) می‌باشد؛ به طوری که اگر قیمت سهم بالاتر از میانگین متحرک باشد نشان دهنده روند صعودی و اگر زیر میانگین متحرک باشد، نشان دهنده روند نزولی می‌باشد. همچنین در صورتی که قیمت زیر میانگین متحرک باشد ولی آن را رو به بالا قطع کند (اصطلاحا کراس اتفاق بیافتد) هشدار دهنده تغییر روند نزولی به صعودی می‌باشد و برعکس.
کاربرد دیگر میانگین متحرک نیز به این شکل است که برای مثال در نمودار از دو میانگین متحرک کوتاه مدتی و بلند مدتی استفاده می‌شود (مثلا 10 و 20 یا 12 و 32) و در صورتی که میانگین متحرک کوتاه مدت، بالاتر از میانگین متحرک بلند مدت باشد، روند صعودی و در غیر این صورت روند نزولی خواهد بود؛ همچنین اگر میانگین کوتاه مدتی، میانگین بلند مدتی را رو به بالا بشکند، هشدار دهنده تغییر روند نزولی به صعودی خواهد بود و همچنین اگر میانگین متحرک کوتاه مدت، میانگین بلند مدت را رو به پایین بشکند، هشدار دهنده تغییر روند صعودی به نزولی خواهد بود.
2.اندیکاتورهای نوسانی
اندیکاتورهای نوسانی در اصطلاح به اسیلاتور معروف هستند و در پنجره‌ای جدای از نمودار ظاهر می‌شوند. اسیلاتورها معمولا برای تشخیص نقاط مناسب ورود و خروج از سهم استفاده می‌شوند. از معروف‌ترین اسیلاتورها می‌توان به مکدی (MACD)، شاخص قدرت نسبی (RSI)، استوکستیک (Stochastic)و... اشاره کرد.
از اسیلاتورها برای گرفتن سیگنال‌های خرید و فروش استفاده می‌شود. این نوع از اندیکاتورها معمولا به صورت یک شاخص عددی هستند که دائم در یک محدوده (برای مثال 0 تا 100) در حال نوسان هستند.
کاربرد اندیکاتورهای نوسانی
از مهم‌ترین کاربردهای اسیلاتورها می‌توان به بحث واگرایی‌ها اشاره کرد؛ اما به دلیل وجود جزئیات و نکات زیاد این موضوع، در مقالات بعدی در مورد واگرایی‌ها صحبت خواهیم کرد.
اما یکی از کاربردهای ساده و مقدماتی اسیلاتورها، شناسایی محدوده‌های اشباع خرید و فروش است؛ برای مثال در اسیلاتور RSI شاهد این هستیم که نموداری در محدوده 0 الی 100 در حال نوسان است؛ حال در این بین دو محدوده 30 و 70 از اهمیت بالاتری برخوردار هستند، به طوری که اگر RSI زیر محدوده 30 باشد اصطلاحا در محدوده اشباع فروش می‌باشد و زمانی که از این محدوده خارج می‌شود سیگنالی برای خرید است و همچنین اگر RSI بالاتر از محدوده 70 باشد، اصطلاحا در محدوده اشباع خرید هستیم و زمانی که از این محدوده خارج می‌شود سیگنالی برای فروش و خروج از سهم می‌باشد.
در تصویر زیر اسیلاتور RSI را بر روی نماد فخوز مشاهده می‌کنیم
3.اندیکاتورهای حجمی
اندیکاتور Volume یکی از مهم‌ترین اندیکاتورها می‌باشد که حجم معاملات روزانه را به صورت میله‌هایی در زیر نمودار نمایان می‌کند. رنگ‌های این میله‌ها ممکن است به صورت سبز یا قرمز باشد که این رنگ برگرفته از رنگ کندل آن روز سهم می‌باشد. حجم معاملات مانند بنزین برای حرکت سهم می‌باشد؛ برای مثال در صورتی که قیمت دارای یک روند صعودی باشد و حجم معاملات هم به صورت افزایش باشد، این موضوع تایید کننده روند صعودی سهم است اما در صورتی که روند سهم صعودی ولی حجم معاملات به صورت کاهشی باشد، این موضوع نشان دهنده تضعیف روند فعلی سهم می‌باشد.
همچنین کاربرد دیگر اندیکاتور volume در شناسایی حجم‌های مشکوک می‌باشد، که در مقاله حجم مشکوک و کاربرد آن با این مفهوم آشنا شده‌ایم.
در تصویر زیر اندیکاتور حجم را بر روی نماد فخوز مشاهده می‌کنیم:
جمع‌بندی
در این مقاله سعی در معرفی مفهوم اندیکاتور و انواع آن‌ها داشتیم. همانطور که گفتیم اندیکاتورها محاسبات آماری هستند که نتیجه محاسبات را به صورت نمودارها و اشکالی به تحلیلگر نشان می‌دهند.
در این مقاله متوجه شدیم که اندیکاتورهای روندی در شناسایی روند صعودی یا نزولی به تحلیلگر یاری می‌رسانند و اندیکاتورهای نوسانی نیز سیگنال‌های خرید و فروش برای تحلیلگر صادر می‌کنند.
نکته بسیار حائز اهمیت در مورد اندیکاتورها این است که صرف بررسی آن‌ها نبایست اقدام به معامله کرد و بررسی و تحلیل خود نمودار است که در اولویت است و از اندیکاتورها صرفا برای گرفتن تاییدیه باید استفاده کرد.
در مقالات بعدی به معرفی اندیکاتورهای مختلف و کاربردشان خواهیم پرداخت.
سلام، لطفاً نظر خودتو درباره این پست بنویس 😍