شاخص قدرت نسبی یا RSI (Relative Strengh Index) نخستین بار توسط جی ولس وایلدر در سال 1978 در کتاب مفاهیم جدید سیستم‌های معاملاتی تکنیکی معرفی شد. این اندیکاتور سال‌هاست که مورد توجه تحلیلگران بازارهای مالی قرار گرفته و در تحلیل نمودار قیمتی سهام، سیگنال های خوبی از خود به نمایش می‌گذارد. مفاهیم سطوح اشباع خرید و فروش، خطوط روند و واگرایی از مهم‌ترین تکنیک‌های معاملاتی اندیکاتور RSI می‌باشند که در ادامه با این اندیکاتور و تکنیک‌های معاملاتی آن آشنا خواهیم شد.
اندیکاتور RSI
در مقاله اندیکاتور چیست و انواع آن، با اندیکاتورهای نوسانی (اسیلاتور) که یکی از انواع اندیکاتورها هستند آشنا شدیم. اندیکاتور RSI نیز به دلیل نوع نمایش و کاربرد آن در نمودار قیمتی، در دسته اسیلاتورها دسته بندی می‌شود. اندیکاتور RSI به صورت خطی نمایش داده می‌شود که در محدوده 0 تا 100 در حال نوسان می‌باشد؛ که این خط در واقع قدرت بازار و قدرت خریداران و فروشندگان را نمایش می‌دهد. با جستجوی عبارت Relative Strengh Index در قسمت اندیکاتورها و با تایید تنظیمات بر روی عدد 14، می‌توانید از این اندیکاتور استفاده کنید؛ که در ادامه با نحوه محاسبه و تنظیمات RSI بیشتر آشنا خواهیم شد. مهم‌ترین استفاده از اندیکاتور RSI برای شناسایی سطوح برگشتی قیمت به کار می‌رود.
فرمول محاسباتی اندیکاتور RSI
همانطور که می‌دانیم اندیکاتورها حاصل محاسبات آماری و ریاضی هستند که نتایج این محاسبات را در قالب خطوط و اشکالی به تحلیلگر نشان می‌دهند. اندیکاتور RSI نیز از این قاعده مستثنا نیست و بر اساس فرمول زیر محاسبه می‌شود:
در فرمول بالا X، تعداد روزهای مد نظر برای محاسبه میانگین است که به صورت پیش فرض در این اندیکاتور عدد 14 می‌باشد.
در این فرمول، RS میانگین رشد قیمت در 14 روز گذشته تقسیم بر میانگین کاهش قیمت در 14 روز گذشته می‌باشد به طوری که روزهای مثبت قیمت را با هم جمع می‌کنیم و تقسیم بر 14 می‌کنیم و سپس حاصل را تقسیم بر میانگین کاهش قیمت می‌کنیم که برابر است با جمع روزهای منفی تقسیم بر 14؛ سپس کافیست مقدار محاسبه شده RS را در فرمول اصلی RSI قرار دهیم.
همانطور که گفتیم عدد پیش فرض برای محاسبه RSI، عدد 14 می‌باشد ولی تحلیلگران می‌توانند بنا بر نوع کاربری خود اعداد کمتر یا بیشتر را به کار ببرند؛ برای مثال افرادی که کوتاه مدت معامله می‌کنند، می‌توانند از اعداد 5 و 7 و افرادی که بلند مدت معامله می‌کنند می‌توانند از اعداد 21 و 28 استفاده کنند.
در تصویر زیر نمای کلی اندیکاتور RSI را بر روی نماد شبندر مشاهده می‌کنیم.
کاربرد اندیکاتور RSI
اسیلاتور RSI کاربردهای متنوعی دارد که در ادامه با هر یک از این کاربردها و تکنیک‌های معاملاتی بر اساس آن‌ها آشنا خواهیم شد.
1.اشباع خرید و فروش
محاسباتی که اندیکاتور RSI انجام می‌دهد باعث ترسیم یک خط می‌شود که این خط بین دو محدوده 0 تا 100 نوسان می‌کند. در این میان محدوده 30 و محدوده 70 از درجه اهمیت بالاتری برخوردار است، به طوری که اگر RSI به سمت اعداد بالاتر از 70 حرکت کند، نشان از خریدهای هیجانی است و به این محدوده‌ی بالای 70 در اصطلاح محدوده اشباع خرید گفته می‌شود، همینطور اگر RSI به سمت اعداد کمتر از 30 حرکت کند، نشان از فروش‌های هیجانی است و به این محدوده‌ی کمتر از 30 در اصطلاح محدوده اشباع فروش گفته می‌شود.
محدوده‌های اشباع خرید و اشباع فروش، محدوده‌هایی هستند که احتمال برگشت قیمت و تغییر روند فعلی سهم در این محدوده بالاست؛ البته یک باور غلط که در بین تحلیلگران بازار وجود دارد، این است که تصور می‌کنند در صورتی که قیمت به محدوده اشباع فروش رسید می‌بایست اقدام به خرید کنند و زمانی که قیمت به محدوده اشباع خرید رسید می‌بایست اقدام به فروش سهم کنند؛ در صورتی که این نوع استفاده از RSI روش درستی نیست و این محدوده ها صرفا محدوده‌های احتمالی برگشت قیمت هستند. در بسیاری از مواقع پیش می‌آید که RSI برای مثال وارد محدوده اشباع خرید شده است ولی تا روزها یا هفته‌ها بعد، همچنان روند قیمتی سهم صعودی می‌باشد؛ در واقع می‌توان گفت معامله بر اساس محدوده‌های اشباع خرید و فروش به نوعی منسوخ شده می‌باشد.
2.خطوط روند
در مقاله خط روند با ابزار خط روند و تکنیک‌های معاملاتی آن بر روی نمودار قیمتی سهم آشنا شدیم، اما گاهی ممکن است نوسانات قیمت سهم به نحوی باشد که ترسیم یک خط روند معتبر بر روی آن مشکل باشد، در نتیجه یکی از استفاده‌های اندیکاتور RSI ترسیم خط روند بر روی RSI و گرفتن سیگنال های خرید و فروش پس از شکست خط روند خواهد بود.
همچنین یا گاهی ممکن است قیمت به خط روند رسیده باشد اما شکست خط روند در گوشه‌ای از ابهام باشد ولی با بررسی و ترسیم خط روند بر روی RSI متوجه می‌شویم که خط روند RSI شکسته شده است، در نتیجه می‌توان انتظار داشت که خط روند نمودار قیمتی نیز شکسته شود.
برای مثال در تصویر زیر نمودار قیمتی نماد های‌وب را همراه با اندیکاتور RSI مشاهده می‌کنیم؛ با ترسیم خط روند بر روی اندیکاتور RSI، زمانی که خط روند صعودی شکسته می‌شود سیگنال خروج و زمانی که خط روند نزولی شکسته می‌شود سیگنال خرید صادر می‌شود.
3.واگرایی‌ها
واگرایی‌ها یکی از مهم‌ترین، پرکاربردترین و سودآورترین تکنیک‌های معاملاتی بر اساس اندیکاتور RSI می‌باشد؛ به طوری که شاید کاربردهای دیگر RSI در مقابل واگرایی‌ها آنچنان با اهمیت نباشد. به صورت کلی واگرایی به سه نوع استفاده می‌شود که هر کدام نیز به صورت واگرایی مثبت و منفی کاربرد دارند، این سه نوع واگرایی عبارتند از:
1.واگرایی معمولی یا RD (Regular Divergence)
2.واگرایی مخفی یا HD (Hidden Divergence)
3.واگرایی زمانی یا TD (Time Divergence)
واگرایی معمولی و مخفی دو نوع از واگرایی‌هایی هستند که در اندیکاتور RSI می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. مبحث واگرایی‌ها خود دارای جزئیات و نکات بسیاری است که صحبت در مورد آن‌ها خارج از حوصله این مقاله می‌باشد و در مقاله‌های بعدی به بررسی مبحث واگرایی‌ها خواهیم پرداخت؛ اما در حال حاضر به صورت مختصر با واگرایی معمولی بر روی RSI آشنا خواهیم شد.
واگرایی معمولی مثبت یا RD+
تصور کنید که روند قیمتی سهم یک روند نزولی می‌باشد و سهم در آخرین حرکت خود، کفی پایین‌تر از کف قبلی ایجاد کرده است؛ اما با بررسی RSI متوجه می‌شویم که RSI نه تنها کفی پایین تر از کف قبلی ایجاد نکرده است، بلکه کف آخر از کف قبلی بالاتر است که این نشان از ضعف فروشندگان است؛ در این حالت می‌توان عنوان کرد که بر روی سهم واگرایی معمولی مثبت یا RD+ شکل گرفته است.
در تصویر زیر نماد GBPUSD را مشاهده می‌کنیم که در روند نزولی خود، در آخرین پیوت کفی که ایجاد کرده است، RSI کفی بالاتر از کف قبلی ایجاد کرده است؛ در نتیجه می‌توان گفت که واگرایی معمولی مثبت شکل گرفته است و پس از شکست خط روند نزولی می‌توان وارد معامله خرید شد.
واگرایی معمولی منفی یا RD-
تصور کنید که روند قیمتی سهم یک روند صعودی می‌باشد و سهم در آخرین حرکت خود، سقفی بالاتر از سقف قبلی ایجاد کرده است؛ اما با بررسی RSI متوجه می‌شویم که RSI نه تنها سقفی بالاتر از سقف قبلی ایجاد نکرده است، بلکه سقف آخر از سقف قبلی پایین‌تر است که این نشان از ضعف خریداران است؛ در این حالت می‌توان عنوان کرد که بر روی سهم واگرایی معمولی منفی یا RD- شکل گرفته است.
در تصویر زیر نماد NZDUSD را مشاهده می‌کنیم که در روند صعودی خود، در آخرین پیوت سقفی که ایجاد کرده است، RSI سقفی پایین‌تر از سقف قبلی ایجاد کرده است؛ در نتیجه می‌توان گفت که واگرایی معمولی منفی شکل گرفته است و پس از شکست خط روند صعودی می‌توان وارد معامله فروش شد.
سلام، لطفاً نظر خودتو درباره این پست بنویس 😍