مقالات آکادمی پاداش | قدرت خریدار به فروشنده

قدرت خریدار به فروشنده از مهم‌ترین مفاهیم مورد استفاده در مباحث تابلوخوانی می‌باشد. همانطور که می‌دانیم معاملات در بازار بورس بر اساس عرضه و تقاضا انجام می‌شود و زمانی که تقاضا بر عرضه غلبه کند، قیمت سهم با رشد مواجه می‌شود. در مواقعی پیش می‌آید که به دلایلی متقاضیان (خریداران) از قدرت بیشتری نسبت به عرضه‌کنندگان (فروشندگان) برخوردار هستند؛ در این مقاله قصد داریم با مفهوم قدرت خریدار به فروشنده به صورت کامل آشنا شویم.

سرانه خرید و فروش

مهم‌ترین پیش‌نیاز برای یادگیری مفهوم قدرت خریدار به فروشنده، یادگیری سرانه خرید و فروش است که در مقاله سرانه خرید و فروش در مورد این موضوع به تفصیل صحبت کرده‌ایم؛ اما در حال حاضر مروری بر این مفهوم داشته باشیم. سرانه حجمی خرید یا فروش در واقع میانگین حجمی است که خریداران و فروشندگان خریداری یا فروخته اند. برای مثال فرض کنید حجم معاملات 10.000.000 برگ سهم است و 100 نفر خریدار وجود داشته‌اند؛ در نتیجه با تقسیم حجم معاملات بر تعداد خریداران، سرانه خرید هر فرد 100.000 برگ سهم است. سرانه ریالی خرید و فروش نیز در واقع میانگین ارزش خرید و فروش خریداران و فروشندگان است که با ضرب قیمت پایانی در سرانه حجمی یا تقسیم ارزش معاملات بر تعداد خریداران و فروشندگان محاسبه می‌شود.

نکته حائز اهمیت در بحث سرانه خرید و فروش چه به صورت حجمی چه به صورت ریالی این موضوع است که تنها معاملات حقیقی‌ها را بررسی می‌کنیم و به معاملات حقوقی‌ها از آنجا که ممکن است اهدافی متقارن با اهداف ما داشته باشند، نداریم.

هرچه سرانه ریالی خرید بالاتر باشد (معمولا بالاتر از 30 میلیون تومان) نشان از رغبت خریداران برای خرید سهم و احتمالا داشتن اطلاعات نهانی و مهم در مورد شرکت است؛ در نتیجه داشتن سرانه خرید بالا می‌تواند به عنوان سیگنال مثبتی برای خرید سهم تلقی شود.

در تصویر زیر نحوه محاسبه سرانه‌های حجمی و ریالی خرید و فروش را مشاهده می‌کنیم:

قدرت خریدار به فروشنده

تا به اینجا با مفهوم سرانه‌های خرید و فروش آشنا شدیم ولی سوال اصلی این است که آیا سرانه خرید بالا به تنهایی می‌تواند کافی باشد؟ اگر در مقابل سرانه فروش نیز بالا باشد چطور؟ در نتیجه اهمیت ارزیابی و مقایسه سرانه‌ خرید و سرانه فروش بیشتر از پیش مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ به این مقایسه در اصطلاح قدرت خریدار به فروشنده گفته می‌شود و به صورت زیر محاسبه می‌شود:

هرچه نسبت قدرت خریدار به فروشنده در یک سهم بالاتر از 1 باشد نشان از قوی‌تر بودن خریداران نسبت به فروشندگان است؛ اگر این نسبت کمتر از 1 باشد، نشان از قوی‌تر بودن فروشندگان نسبت به خریداران است. قدرت خریدار به فروشنده بالاتر از 1.5، قدرت خریدار به فروشنده مناسبی است.

اعتبار سنجی قدرت خریدار به فروشنده

گاهی ممکن است که یک سهم از قدرت خریدار به فروشنده بالایی برخوردار باشد اما در روزهای بعد با افت قیمت مواجه و حتی صف فروش شود؛ اما چرا؟

در پاسخ باید گفت که در کل روش تابلوخوانی یک روش مکمل برای تحلیل است و سرمایه‌گذاران می‌بایست در کنار تابلوخوانی از روش تحلیل تکنیکال و یا تحلیل بنیادی نیز برای تحلیل سهام استفاده کنند؛ به عنوان مثال اگر سهم از لحاظ تکنیکالی در یک محدوده حمایتی باشد و قدرت خریدار به فروشنده نیز بالا باشد، احتمال برگشت قیمت از ناحیه حمایتی نیز بالا است ولی اگر در ناحیه مقاومتی باشیم و قدرت خریدار به فروشنده بالا باشد، ممکن است با برگشت قیمت از آن ناحیه مواجه باشیم، مگر اینکه ناحیه مقاومتی با یک کندل پر قدرت شکسته شود و در روز بعد یک کندل مثبت و بالاتر از ناحیه مقاومتی شکل بگیرد (کندل تثبیت) و همچنین قدرت خریدار به فروشنده نیز بالا باشد، در آن صورت احتمال رشد قیمت وجود دارد.

همچنین در بحث تابلوخوانی نیز قدرت خریدار به فروشنده بایستی همراه با مفاهیم دیگری تابلوخوانی مورد بررسی قرار گیرد؛ برای مثال این نکته مهم است که در کنار قدرت خریدار به فروشنده‌ی بالا، سرانه خرید نیز بالا (بالاتر از 30 میلیون تومان) باشد و حجم معاملات نیز نسبت به روزهای قبل با رشد مواجه شده باشد.

قدرت خریدار به فروشنده در عرضه‌های اولیه

موضوع دیگری که در مبحث قدرت خریدار به فروشنده مورد بررسی قرار می‌گیرد، قدرت خریدار به فروشنده در سهم‌های است که به تازگی در بازار سرمایه عرضه اولیه شده‌اند. در مقاله عرضه اولیه یا ipo چیست با عرضه اولیه آشنا شدیم و متوجه شدیم از آنجایی که عرضه‌های اولیه به روش book building عرضه می‌شوند در نتیجه معمولا مقدار محدودی سهام به هرکس تعلق می‌گیرد؛ در نتیجه در روزهای بعد از عرضه‌اولیه خریداران قصد خرید سهم را دارند ولی چون سهامداران تعداد کمی برگ سهم برای فروش دارند، در نتیجه قدرت خریدار به فروشنده بالا نشان داده می‌شود و نباید توجه زیادی بر این موضوع داشت.