مقالات آکادمی پاداش | فرآیند انتشار صکوک

طبق آنچه که در مقالات ابزارهای مالی اسلامی و ساختار و ارکان صکوک خواندیم، دریافتیم که یکی از روش‌های تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی در جوامع اسلامی، انتشار اوراق صکوک است. انتشار اوراق صکوک یک روش تامین مالی مبتنی بر بدهی است و ناشران اوراق صکوک پس از انتشار این اوراق ملزم به پرداخت سود به دارندگان اوراق هستند. اوراق صکوک انواع مختلفی نیز دارند که در مقالات قبل با آن‌ها آشنا شدیم.

یکی از مهم‌ترین سوالات شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی در مورد تامین مالی خود این موضوع است، که چگونه اوراق صکوک منتشر کنند؟ در این مقاله قصد داریم به معرفی مراحل انتشار اوراق صکوک بپردازیم.

مراحل انتشار صکوک

1.مراجعه بانی به شرکت مشاور عرضه

همانطور که می‌دانیم بانی، یک شرکت حقوقی است که با انتشار اوراق صکوک قصد تامین مالی دارد. بانی در ابتدا بایستی مراجعه داشته باشد به یک شرکت مشاور عرضه و سپس درخواست خود مبنی بر انتشار صکوک و تامین مالی را به مشاور عرضه اعلام کند. وظیفه مشاور عرضه، بررسی واجد شرایط بودن بانی جهت انتشار اوراق صکوک است.

شرایط اولیه بانی جهت انتشار صکوک:

قالب حقوقی بانی متناسب با ماده 2 دستورالعمل انتشار اوراق باشد
بانی در ایران به ثبت رسیده باشد و مرکز اصلی فعالیت شرکت در ایران باشد
جریانات نقدی بانی در 2 سال مالی گذشته شرکت مثبت باشد (در خصوص بانک‌ها، موسسات مالی و اعتباری و لیزینگ‌های تحت نظارت بانک مرکزی لازم است جریانات نقد تنها سال مالی گذشته مثبت باشد)
نسبت بدهی شرکت در 2 سال مالی گذشته حداکثر %90 باشد (در خصوص بانک‌ها، موسسات مالی و اعتباری و لیزینگ‌های تحت نظارت بانک مرکزی، حداکثر %95 است)
اظهار نظر بازرس و حسابرس شرکت در خصوص صورت‌های مالی 2 سال مالی اخیر ( نظر حسابرس نبایست مردود یا عدم اظهار نظر نباشد)
در صورتی که پرداخت اقساط و حسب مورد بهای خرید دارایی مبنای انتشار و نیز سایر وجوهی که بانی ملزم به پرداخت آن به ناشر می‌باشد توسط بانک‌ها و یا موسسات مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی تعهد و تضمین شده باشد و به شرط تایید بانک مرکزی در خصوص ضمانت بانک یا موسسات مالی اعتباری دارای مجوز پیش از انجام تعهد و تضمین گرفته شده باشد.

2.تهیه مستندات و ارائه به سازمان بورس و اوراق بهادار جهت صدور موافقت اصولی

پس از احراز شرایط بانی جهت انتشار اوراق توسط مشاوره عرضه و عقد قرارداد مشاوره، مدارک و مستندات انتشار اوراق باید به سازمان بورس و اوراق بهادار تسلیم شود تا مجوز و موافقت سازمان بورس اوراق بهادار نیز صادر شود.

مدارک و مستندات ارائه به سازمان بورس:

تهیه گزارش توجیهی تامین مالی توسط مشاور عرضه
بررسی و اظهار نظر در خصوص گزارش توجیهی تامین مالی توسط یکی از حسابرسان معتمد سازمان بورس
پیگیری و مذاکره با ارکان زیر و اخذ اعلام قبولی سمت توسط ایشان مطابق فرم‌های سازمان بورس و اوراق بهادار
مذاکره با فروشنده دارایی و دریافت اعلام موافقت فروشنده با فروش دارایی مطابق فرم‌های سازمان
تکمیل فرم تقاضای موافقت اصولی و پیوست نمودن مدارک جهت ارسال به سازمان

2.1.رسیدگی به تقاضای موافقت اصولی از حیث شکلی و محتوایی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار ظرف مدت 30 روز

2.2.تعیین و معرفی نهاد واسط (SPV) توسط شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه

3.صدور موافقت اصولی

4.تنظیم قراردادهای ارکان

در مقاله ساختار و ارکان صکوک به بررسی ارکان صکوک پرداختیم و متوجه شدیم به منظور انتشار اوراق صکوک نهادهایی باید مشارکت داشته باشند که به این نهادهای مالی، ارکان گویند؛ مانند بانی، واسط، متعهد پذیره‌نویسی، عامل پرداخت، عامل فروش، ضامن و...

حال پس از موافقت و صدور مجوز انتشار از طرف سازمان بورس و اوراق بهادر، شرکت مشاور عرضه تمامی قراردادهای فی مابین ارکان را مطابق با فرمت سازمان بورس و اوراق بهادار تنظیم و پس از اخذ تاییده از ناشر، اقدام به جمع‌آوری امضا از ارکان نموده و در نهایت، تحویل ناشر می‌نماید. مشاور عرضه مدارک ذیل را نیز پس از تایید ناشر و اخذ امضا از ارکان مربوطه، به ناشر تحویل می‌دهد.

5.الزامات اخذ مجوز انتشار و افتتاح حساب اوراق

ارسال مستندات زیر به سازمان بورس و اوراق بهادار توسط ناشر (نهاد واسط) جهت صدور مجوز انتشار:

بیانیه ثبت اوراق
فرم تقاضای ثبت اوراق
یک نسخه از قراردادهای منعقده میان ارکان
تاییدیه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور یا سایر مراجع ذی صلاح مبنی بر نبود محدودیت یا منع قانونی
اعلامیه پذیره‌نویسی اوراق
تصویر چک/ضمانت نامه وجه التزام قراردادها

6.شروع پذیره‌نویسی و انتشار اوراق

پس از ارائه مستندات و موافقت اصولی صادره توسط سازمان بورس و اوراق بهادار، مجوز انتشار اوراق صادر می‌شود و سپس مدارک زیر توسط شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه به بورس / فرابورس جهت انتشار اوراق ارسال می‌شود:

تعهدنامه بانی و ضامن و ناشر و ریجستری پذیرش اوراق
پرسشنامه پذیره‌نویسی و تقاضانامه پذیرش اوراق
تصویر قراردادهای منعقده میان ارکان
تصویر بیانیه ثبت و اعلامیه پذیره‌نویسی

انتشار اوراق و انجام مراحل زیر با همکاری ناشر و مشاوره عرضه:

عرضه اوراق توسط عامل فروش
ارائه درخواست تمدید مهلت پذیره‌نویسی اوراق به سازمان بورس در صورت لزوم
خرید اوراق باقی‌مانده توسط متعهد پذیره‌نویسی در صورت عدم فروش کامل اوراق

7.تکمیل فرآیند عرضه اوراق

پرداخت کارمزدهای ارکان انتشار توسط بانی
انتقال رسمی دارایی مبنای انتشار
دریافت فهرست خریداران اوراق صکوک از شرکت سپرده‌گذاری توسط مدیریت دارایی مرکزی
واریز وجوه حاصل از انتشار اوراق توسط عامل فروش به حساب ناشر
ارسال درخواست تاییدیه تکمیل انتشار اوراق و اجازه برداشت وجوه توسط ناشر به سازمان بورس و پرداخت به بانی

8.صدور تاییده تکمیل پذیره‌نویسی و درخواست مجوز پرداخت وجوه از سازمان بورس